Postanowiliśmy kontynuować zapoczątkowaną przed rokiem piękną tradycję luźnego jazzowego podsumowania roku, bo pomimo tego, że nie mamy jazzu w nazwie strony, temat ten pozostaje nam niezmiennie bardzo bliski. Lata mijają, a jazz w dalszym ciągu pozostaje adekwatną, barwną i eklektyczną formą wyrazu. Dlatego wybraliśmy dla was 25 najciekawszych jazzowych tegorocznych premier płytowych, spośród których ponad połowę opisaliśmy poniżej, a całość umieściliśmy na pleliście na dole artykułu. Znalazły się tu krążki zaangażowane politycznie i takie, które skupiają się na formie, sentymentalne i nowoczesne, awangardowe i bardziej prostolinijne. Drodzy Państwo, oto Jazzbowl!
Beautiful Vinyl Hunter
Ashley Henry
Sony
Nie bez powodu 28-letni Ashley Henry nazwany został „młodym wizjonerem fortepianu”. Dwie fantastyczne epki, współpraca z takimi postaciami jak chociażby Terence Blanchard czy Robert Glasper oraz praca jako rezydent w prestiżowym Ronnie Scotts Club nie przytrafiają się przypadkowym osobom. Fakt, że jest na swoim miejscu w odpowiednim czasie, potwierdza jego fantastyczny długogrający debiut zatytułowany Beautiful Vinyl Hunter. Trzon grającego tu zespołu oprócz głównego bohatera, stanowią basista Daniel Casimir oraz Sam Gardner na perkusji, Niesamowitą chemię i zgranie czuć od tej trójki już od pierwszych dźwięków krążka. Jeżeli dodamy do tego kilku zaproszonych muzyków, wśród których znaleźli się tacy wymiatacze jak m.in. Keyon Harrold, Theo Crocker, Makaya McCraven czy Moses Boyd, otrzymujemy wyśmienitą dawkę, głównie tradycyjnego jazzu, który jak przystało na Londyn, nie stroni od wycieczek w różne stylistyki. Tutaj wymienić należy z pewnością świetne, mocno hip-hopowe „Between the Lines”, gdzie prym wiedzie MC Sparkz, brawurowe wykonany cover „Cranes (In the Sky)” z repertuaru Solange, czy nieco bardziej nowocześnie brzmiące nagranie „The Mighty”, w którym doszukiwać się można inspiracji J Dillą. Piękny album stworzony przez bardzo młodego muzyka, który z pewnością jeszcze nie raz nas zaskoczy. — Efdote
Ancestral Recall
Christian Scott aTunde Adjuah
Stretch / Ropeadope
Nu-jazzowe wydawnictwa Christiana Scotta mijającej dekady poświęcały się z zapałem charakterystycznemu, niepodrabialnemu studium nostalgii. Na Ancestrall Recall dzieje się poniekąd rzecz zupełnie nowa. Oto zostajemy wpuszczeni w sam środek tajemnicy. Tajemnica nie traci na Scottowym frazowaniu, ale poprzez rytmiczne, plemienne uzupełnienie sprawia, że zbliżamy się do rejonów metafizycznych. Pytania o korzenie i ich wpływ na teraźniejszość zostały tu odmienione przez wszystkie przypadki. Maniera Christiana Scotta może być męcząca przy dłuższym obcowaniu. Z drugiej strony, jeżeli ma się akurat dzień na jazz, który nie krzyczy, ba! wręcz wodzi na pokuszenie linią melodyczną, to Ancestrall Recall jest świetnym biletem do takiej podróży. Podróży niezwykłej, bo pełnej szeptów przy strzelającym ognisku i tajemnicy wychodzącej ponad codzienne funkcjonowanie. — Maja
Cykada
Cykada
Astigmatic
Wyspiarski jazz od jakiegoś czasu ma się naprawdę dobrze, czego kolejnym dowodem jest świetny album składu Cykada. Jeśli kojarzycie Ezra Collective, Myriad Forest, Undergrooveland czy Don Kipper, z pewnością przypadnie wam do gustu również brzmienie Cykady. To londyński skład, który powstał z inicjatywy sześciu muzyków. Cykadę tworzą: Jamie Benzies, Tilé Gichigim-Lipere, Tim Doyle, Axel Kaner-Lidstrom, James Mollison i Javi Pérez (wszyscy znani są z wymienionych wcześniej projektów). Ich debiutancki album zatytułowany Cykada ukazał się nakładem polskiej wytwórni Astigmatic Records, wywołując niemałe poruszenie nie tylko wśród fanów jazzu. Krążek to co prawda przede wszystkim jazz, ale jak na współczesny jazz przystało, eksperymentuje z innymi gatunkami. Brzmienie kolektywu inspirowane jest zarówno daleką Afryką, jak i zadymionymi londyńskimi klubami. Cykada to jazz-fusion w najlepszym wydaniu — podczas odsłuchu możemy spodziewać się rocka, funku czy breakbeatu. Pięć rozbudowanych kompozycji to w sumie prawie czterdziestominutowy materiał, który zdecydowanie jest tegoroczną pozycją obowiązkową. — Polazofia
Where Future Unfolds
Damon Locks
Black Monument Ensemble
International Anthem
Where Future Unfolds to druga część jazzowej sagi Matany Roberts Coin Coin zrealizowana na 15-osobowy big band z politycznym zacięciem. Damon Locks i jego ensemble biorą jednak na warsztat to samo bluesowo-soulowo-gospelowe dziedzictwo Czarnej Ameryki, tak samo wplatają w jazzową awangardę obszerne fragmenty dokumentalne. Nieco inny jest kontekst, bo tam gdzie Roberts była głównie kronikarką zwyczajów codziennych, Locks, artysta wizualny, muzyk, didżej i wokalista, nakłada polityczną maskę. Przygotowane przez cztery lata, ale nagrane na żywo w trakcie jednego koncertu Where Future Unfolds to zapis walk amerykańskiego ruchu praw obywatelskich w latach 1954-1968. Atutami są niesamowita instrumentalno-wokalna synergia grupy, która niczym podwodna ławica meandruje między fragmentami natchnionego śpiewu i psychodelicznej jazzowej wirtuozerii. — Kurtek
Slavic Spirits
EABS
Astigmatic
Po fantastycznym Repetitions (Letters to Krzysztof Komeda) jazzowa formacja założona przez Piotra Skorupskiego zdecydowała się na zmianę muzycznej trajektorii. Efektem jest koncepcyjne Slavic Spirits, zdecydowanie jeden z najważniejszych albumów w gatunku ostatnich lat. To awangardowa, żywiołowa i jednocześnie misternie skonstruowana wizja, w której tradycyjnie rozumiany jazzowy spirytualizm z wielkim powodzeniem zastąpiony został słowiańską mitologią i pierwotnością. Całość cechuje przestrzenność, organiczność i barwność, co pozwala słuchaczowi przenieść się dosłownie w inny wymiar i kreuje całą paletę niemal transcendentnych wrażeń. — Adrian
You Can’t Steal My Joy
Ezra Collective
Enter the Jungle
Na swój długogrający debiut, londyński kwintet przygotowywał świat przez dłuższy czas. Dwie świetne epki oraz cała seria niezwykle energetycznych koncertów sprawiły, że oczekiwanie na to, co chłopaki pokażą na albumie, rozpalało głowy fanów jazzu, już nie tylko na wyspach. Po pierwszym przesłuchaniu krążka momentalnie nasuwa się wniosek, że niesamowita moc z ich występów na żywo przeniesiona została również na studyjne nagrania. Od razu słychać też czyja to zasługa i kto jest zdecydowanym liderem grupy. Pomimo że cały zespół składa się z niezwykle utalentowanych i uzupełniających się muzyków, to na pierwszy plan wysuwa się tu mocarna perkusja, za którą odpowiedzialny jest Femi Koleoso. Wystarczy posłuchać nagrania „People Saved” i tego, co ten człowiek wyprawia tam z połamanym na wszystkie strony rytmem, a od razu oddacie mu szacunek i wciągnięcie na listę swoich ulubionych bębniarzy młodego pokolenia. Kolejną sprawą wartą uwagi, jest bardzo duży eklektyzm krążka. Od laidbackowego „Space is the Place (Reprise)” przez niemal punkowe „Why You Mad?”, dubowe „Red Whine” po zainspirowane Brazylią „São Paulo” i afrobeatowe numery z końcówki wydawnictwa, mamy tu do czynienia ze swobodnym skakaniem po stylach, które łączy niczym nieskrępowany jazz. Sporo do tego wnoszą też goście. Loyle Carner udowadnia kolejny raz, że jest jedną z najciekawszych postaci brytyjskiego hip-hopu, Jorja Smith dodaje nieco neosoulowej magii, a członkowie zespołu KOKOROKO wnoszą wiele pozytywnych wibracji do rewelacyjnego coveru „Shakary” z repertuaru Feli Kuti. Możecie zabrać nam wszystko, ale nikt nie odbierze radości z obcowania z tym albumem. — Efdote
Fly or Die II: Bird Dogs of Paradise
Jaimie Branch
International Anthem
Drugą część projektu Fly or Die nowojorskiej trębaczki jazzowej i kompozytorki Jaimie Branch opatrzoną podtytułem Bird Dogs of Paradise można by pewnie odczytać jako jazzową odpowiedź na film Wszystkie psy idą do nieba — poświęconą niesprawiedliwości społecznej. Niewiele tworzy się ostatnio jazzu tak barwnego i ilustracyjnego jak tegoroczny krążek Branch, co słychać dobitnie w centralnym punkcie płyty — dwuczęściowym Prayer for Amerikkka inspirowanym muzyką mariachi i nowoorleańskim bluesem. Muzyka Branch bywa taneczna i przystępna, ale nierzadko eksperymentuje, co dzięki big bandowemu instrumentarium, nie przytłacza, miewa narratorkę, ale stroni od klasycznych wokalnych refrenów, często ucieka w tropiki, ale nadal brzmi amerykańsko. Ten najbardziej witalny, pozytywny i eklektyczny jazzowy album roku, dzięki wielości inspiracji nie przestaje słuchacza stymulować i zaskakiwać. Nie uświadczymy tu jednak momentów, gdy ugina się pod ciężarem własnych ambicji. — Kurtek
An Unruly Manifesto
James Brandon Lewis
James Brandon Lewis
An Unruly Manifesto nowojorskiego saksofonisty Jamesa Brandona Lewisa to ulubiony tegoroczny album dyrektora artystycznego festiwalu Jazztopad — Piotra Turkiewicza. To także krążek dedykowany Ornette’owi Colemanowi, Charliemu Hadenowi i surrealizmowi jako takiemu. To wreszcie charyzmatyczne połączenie jazzowej improwizacji z rockową energią, fusion podające rękę free jazzowi. Nieujarzmiony formalny i charakterologiczny manifest zgodnie z maksymą utalentowanego Lewisa, że każdy dzień jest okazją, by odkryć najprawdziwszą wersję siebie. — Kurtek
Turn to Clear View
Joe Armon-Jones
Brownswood
Album Jonesa jest doskonałym dowodem na słuszność istoty niniejszego rankingu. Nawet jeśli asekuracyjnie podchodzicie do jazzu w nagłówkach artykułów, nie miejcie obaw — Turn to Clear View — drugi album Joego Armona-Jonesa, może przypaść do gustu wszystkim tym, którzy stronią od napuszonego i posągowego jazzu. Różnorodność materiału jest olbrzymia. Począwszy od zadymionego dubu w „Try Walk with Me” (skojarzenia z nagraniami Fat Freddy’s Drop w ich najlepszym okresie) czy bezbłędnego numeru z Georgią Anne Muldrow, aż po „ The Leo & Aquarius” (fani Soulquarians, nie możecie tego przeoczyć) i „You Didn’t Care” z perfekcyjnie czytającą ostatnimi laty potrzebę zmian reguł w jazzie — Nubyą Garcią. Olbrzymią frajdą na tym przepełnionym pod korek tyglem muzycznych inspiracji i dźwięków albumie jest moment, kiedy skupiasz się wyłącznie na akordach lidera projektu, doceniając jak sprytnym i bezgranicznie kreatywnym stał się muzykiem. — K.Zięba
KingMaker
Joel Ross
UMG / Blue Note
Nagrałem post-bopową płytę na wibrafonie, jest super — to wcale nie wariacja na temat okładki ye Kanyego Westa, ale rzeczywistość. Joel Ross — do tej pory udzielający się jako skrzydłowy (między innymi u Makayi McCravena), teraz kapitan orkiestry — idzie pod prąd i robi to po mistrzowsku. Przy takim instrumencie jak wibrafon trzeba nie lada wirtuozerii i wyczucia. Zdecydowanie pomaga też dobre towarzystwo. Wszystko to ma orkiestra Rossa. Kwintet Good Vibes to, prócz lidera: saksofon altowy, fortepian, kontrabas i perkusja. To jeden z ładniejszych tegorocznych przykładów ilustrujących istotę dobrze naoliwionej machiny w jazzie. Możliwe, że ciut przegadany, niemniej jednak KingMaker wart jest uwagi. W nawale jazzu, który koniecznie musi być jakiś ten połamany, wibrafonowy koncert jest bardzo przyjemną, błyskotliwą (i co ważniejsze, obiecującą) ucieczką w nieznane. Nie dajcie mu utonąć w natłoku głośnych premier, zdecydowanie na to nie zasługuje! — Maja
Heritage
Mark de Clive-Lowe
Mashibeats / Songs of Defend / Ropeadope
Wyśmienity klawiszowiec, producent oraz kompozytor — Mark de Clive-Lowe wydał w tym roku swój najbardziej osobisty projekt w historii bogatej działalności scenicznej. Składa się na niego dwuczęściowy krążek zatytułowany Heritage. Tytuł ten oznacza transmisje z przeszłości do przyszłości oraz dziedzictwo, które otrzymujemy od naszych przodków i musimy przekazać przyszłym pokoleniom. Artysta eksploruje na tym wydawnictwie swoje japońskie, kulturowe korzenie, przez pryzmat współczesnego jazzu nagrywanego w Los Angeles. Inspiracją do powstania nagrań były dziecięce historie ludowe, mitologia jego ojczyzny oraz osobiste doświadczenia z pobytu w Japonii. Na każdym z krążków artysta reinterpretuje też po jednej tradycyjnej, folkowej piosence ze swojego ojczystego kraju, nadając w ten sposób krążkom jeszcze bardziej orientalny klimat. Materiał zawarty na albumach nagrany został podczas trzech koncertów w legendarnym, kalifornijskim klubie Blue Whale oraz jednego dnia w studio nagraniowym, a oprócz Marka w nagraniach tych udział wzieli światowej klasy muzycy, wśród których znaleźli się: Josh Johnson (Leon Bridges/Esperanza Spalding), Teodross Avery (Talib Kweli/Mos Def), Brandon Eugene Owens (Terrace Martin/Robert Glasper), Brandon Combs (Moses Sumney/Iman Omari) oraz Carlos Niño (Build An Ark/Lifeforce Trio). Wspaniały pomost między tym, co odległe nie tylko w czasie a teraźniejszością. — Efdote
Coin Coin Chapter Four: Memphis
Matana Roberts
Constellation
Czwarta część coinowej sagi Matany Roberts to, być może, najbardziej nośny materiał jaki się pojawiał do tej pory w tej serii. Spirytualizm obdarty zostaje z freejazzowej mnogości wątków, pozostawiając nagą, mantryczną medytację i trwanie w dźwięku. Nie oznacza to, że awangardowych naleciałości wyzbywa się zupełnie, ale kakofoniczne odloty nabierają wymiar raczej katharsis, momentów duchowego wyłamania z rzeczywistości i wyraźnego statementu. Postcoltrane’owski hałas jest intymny, ale pełen egzaltacji. Najciekawiej wypadają jednak powolne, rozegranie niemal na Swansową modłę momenty znacznych zwolnień narracyjnych, śmiało operujące dźwiękowymi widmami i sakralną repetywnością. Krążek chwilami sprawia wrażenia muzycznego ekwiwalentu poetyckiej wolności (której to, swoją drogą, nie brakuje także w tej dosłownej formie), spacerując pomiędzy kontekstami i odwołaniami, szczególnie mocno naciskając na spuściznę społeczności afroamerykańskich niewolników. Wyłania się z tego opowieść równie mocno osobista co społecznie zaangażowna. Takiego jazzu nam trzeba w XXI wieku. — Wojtek
Force for Good
Ryan Porter
World Galaxy / Alpha Pup
Najnowszy album studyjny Ryana Portera to zbiór kompozycji powstałych na przełomie ostatnich pięciu lat. Przy nagrywaniu Face for Good Porter pracował z członkami składu West Coast Get Down. Na płycie usłyszymy między innymi między innymi Kamasi Washingtona, Thundercata czy odpowiedzialnego za klawisze Brandona Colemana. Co ciekawe, podobnie jak w przypadku poprzedniego albumu, koncept jego najnowszego LP powstał w rodzinnym domu Washingtona, w tajemniczym garażu zwanym The Shack. Główną inspiracją dla Portera był jednak John Coltrane — nie tylko jego muzyka, ale i pozytywny przekaz, którego celem było rozpowszechnianie pokoju, miłości i jedności. Stąd też tytuł wydawnictwa — Face For Good. Album promował singiel „Heaven Only Knows”, w którym gościnnie pojawia się Nia Andrews, znana między innymi ze współpracy z Solange. Warto sprawdzić również drugi numer z płyty, czyli magiczną Maggie z puzonem Portera w roli głównej. — Polazofia
Trust in the Lifeforce of the Deep Mystery
The Comet Is Coming
UMG
Jazz fusion to gatunek z wyjątkowo niewdzięczną przyszłością. Wizja połączenia szeroko rozumianej progresywności (z całym bagażem jej nieco kiczowatego rozbiegania) i jazzowej wrażliwości przyniosła nam na przestrzeni lat wiele pokracznych potworków dziedziczących po obu rodzicach geny taniości i niezmierzonego banału. Jeżeli ktokolwiek miał na tym polu dokonać rewolucji, mógł być to tylko Shabaka Hutchings. Orędownik afrofuturyzmu na miarę XXI wieku wraz ze swoim projektem The Comet is Coming uderza w brainfeederyzm najwyższej klasy, łącząc syntezatorowym spoiwem duchową spuściznę Sun Ra z groovem uciekającym w kosmogoniczny synthfunk czy współczesne altrapowe brzmienia. Na jednej z grup dyskusyjnych po tegorocznym koncercie grupy na OFF Festivalu Kometa została określona jako „Jazz Grips” i, choć trudno tu szukać wielu brzmieniowych analogii, rzeczywiście intensywność performance’u i swoisty punkowy duch wybrzmiewa w obu formacjach bardzo podobnie. — Wojtek
Naszą pełną selekcję najciekawszych tegorocznych wydawnictw jazzowych znajdziecie na plejliście poniżej:
Artykuł Jazzbowl ’19: Jazzowe podsumowanie roku pochodzi z serwisu Soulbowl.pl.
